Η δράση του φορέα, που μετέπειτα έλαβε το όνομα Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας, ξεκίνησε το 1946 ως Ελληνικό Παράρτημα της ξένης εθελοντικής ανθρωπιστικής οργάνωσης Global Ministries, που δραστηριοποιήθηκε στην Ελλάδα προκειμένου να βοηθήσει στην ανασυγκρότηση της χώρας, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με έμφαση στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας. Αργότερα, το 1967 ιδρύθηκε στην Αθήνα, με τη σημερινή μορφή του, το Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας (Ι.Κ.Ε.) ως κοινωφελής μη κερδοσκοπικός οργανισμός (Ν.Π.Ι.Δ.).

Στελεχωμένο με κοινωνικούς λειτουργούς και άλλους επιστήμονες, εδραιώθηκε στον ελλαδικό χώρο και αναγνωρίστηκε για τις πρωτοποριακές υπηρεσίες, που ανέπτυξε και εφάρμοσε, στον τομέα της Κοινωνικής Πρόνοιας συμβάλλοντας, παράλληλα, και στην ανάπτυξη της Κοινωνικής Εργασίας στην χώρα μας.

Έχει υλοποιήσει σειρά πρότυπων κοινωνικών προγραμμάτων για οικογένειες σε κρίση, ηλικιωμένους, πρόσφυγες, άτομα με αναπηρία, με επίκεντρο τους τομείς της Αστικής Κοινοτικής Ανάπτυξης και της Αποκατάστασης Ατόμων με Αναπηρία.

Το 1973 το Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας ίδρυσε το Κέντρο Αποκατάστασης Σπαστικών Παιδιών (Κ.Α.Σ.Π.) για παιδιά με εγκεφαλική παράλυση και συναφείς διαταραχές.

Το 1985, με δωρεά της οικογένειας Ι. Κ. Χατζηπατέρα, το Κέντρο μεταφέρθηκε σε νέες σύγχρονες εγκαταστάσεις, στη Μεταμόρφωση Αττικής, όπου λειτουργεί έκτοτε με τον διακριτικό τίτλο «Χατζηπατέρειο» Κέντρο Αποκατάστασης & Στήριξης Παιδιού, τιμής ένεκεν στο κληροδότημα της οικογένειας.

Το διάστημα 1983 – 2005 το Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας ως Επιχειρησιακός Εταίρος τής Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ ανέπτυξε το πρώτο πρόγραμμα για πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα.

Το διάστημα 1985 – 1997, με πρωτοβουλία του Ιδρύματος, λειτούργησαν επιχορηγούμενα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών για νέους με κινητική αναπηρία ηλικίας από 16 έως 25 ετών. Σημαντικός αριθμός των καταρτισθέντων απορροφήθηκε στην ανοικτή αγορά εργασίας, στο πλαίσιο της πρώτης υπηρεσίας επαγγελματικής αποκατάστασης για άτομα με κινητική αναπηρία.

Το Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας έχει υλοποιήσει σειρά συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων όπως:

• Εργασιακή και κοινωνική ένταξη και αποκατάσταση ατόμων με κινητική αναπηρία (“Πρωτέας”).
• Ανάπτυξη δικτύου εμπορικής συνεργασίας ατόμων με κινητική αναπηρία με άτομα με νοητική αναπηρία (“Market on Wheels”).
• Υποστήριξη προσφύγων και αιτούντων άσυλο (“Ισότητα και κοινωνική συνοχή”, “Ανάδραση Ιστός”).
• Ανάπτυξη μοντέλου αξιολόγησης της λειτουργικότητας των ατόμων με αναπηρία (Κάρτα Αναπηρίας / Λειτουργικότητας, ΠΕΠ Αττικής 2014–2020).
• Παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών Κέντρου Ημέρας για άτομα με εγκεφαλική παράλυση (ΕΣΠΑ 2014–2020). 

Το Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας εποπτεύεται από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ως πιστοποιημένος φορέας παροχής Κοινωνικής Φροντίδας. Είναι ενταγμένος στο Εθνικό Μητρώο Φορέων Παροχής Υπηρεσιών Κοινωνικής Φροντίδας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και αποτελεί έναν από τους ελάχιστους φορείς στην Ελλάδα με πιστοποίηση σε όλες τις βαθμίδες κοινωνικής φροντίδας, Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια.